Cây họ cà, bao gồm cà chua, cà tím, ớt, khoai tây, vốn giàu dưỡng chất và phổ biến trong ẩm thực thế giới. Tuy nhiên, ít ai biết rằng chúng lại chứa các hợp chất tự nhiên như solanine,  tomatine có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể khi sử dụng không đúng cách hoặc trong tình trạng sức khỏe đặc biệt. Vậy cây họ cà độc đến mức nào? hãy cùng CLB100 tìm hiểu ngay nhé.

Cây họ cà là cây gì?

Họ thực vật Solanaceae, thường được gọi là rau họ Cà hoặc họ Cà, bao gồm nhiều loại cây trồng đa dạng với hơn 2000 giống cây. Các loại cây họ cà quen thuộc mà người Việt thường ăn đó là:

• Cà chua
• Cà chua xanh
• Khoai tây
• Cà tím
• Quả kỷ tử
• Ớt (ớt chuông, ớt bột, ớt trái, ớt cayenne, ớt đỏ nghiền)
• Thuốc lá

Trong số các loại thực phẩm được liệt kê ở trên, khoai tây là một loại củ, thuốc lá là một loại lá và các loại còn lại là quả.

Nguồn dinh dưỡng phong phú trong nhóm cây họ cà

Nhóm cây họ cà không chỉ là nguyên liệu quen thuộc trong bữa ăn hằng ngày mà còn là kho tàng dinh dưỡng đáng kinh ngạc. Với mật độ dinh dưỡng cao, chúng cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể nhưng lại chứa rất ít calo, trở thành lựa chọn tuyệt vời cho chế độ ăn uống lành mạnh. Cụ thể: 

• Cà chua: Cà chua là nguồn cung cấp vitamin A và C dồi dào. Chúng cũng chứa chất chống oxy hóa gọi là lycopene. Những chất dinh dưỡng này có thể làm giảm các dấu hiệu viêm và giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính (1).
• Ớt chuông: Ớt chuông chứa một lượng lớn vitamin C, có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm giúp tăng cường hấp thụ sắt (2).
• Ớt: Ớt chứa capsaicin, chất tạo nên vị cay của ớt. Bổ sung bột capsaicin được phát hiện có tác dụng làm giảm các triệu chứng ợ nóng và có thể có lợi cho nỗ lực giảm cân bằng cách giúp giảm lượng calo nạp vào (3) (4).
• Cà tím: Cà tím là nguồn chất xơ tốt cho chế độ ăn uống, cung cấp 2,5 gam chất xơ cho mỗi cốc. Chất dinh dưỡng quan trọng này giúp điều hòa nhu động ruột và có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim (5).
• Khoai tây: Khoai tây còn vỏ chứa một lượng lớn kali, vitamin B6 và mangan. Tuy nhiên, không giống như hầu hết các loại cây họ cà, khoai tây là một loại rau chứa nhiều tinh bột. Một củ khoai tây nhỏ chứa khoảng 30 gam carbohydrate (6).

Cây họ cà độc đến mức nào?

Đối với hầu hết mọi người, các loại cây họ cà ăn được không có hại và thực sự khá lành mạnh. Trên thực tế, chúng là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh đối với phần lớn dân số trên thế giới và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe do hàm lượng vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa cao.
Tuy nhiên, trong giống cây họ cà có sự hiện diện của một hợp chất glycoalkaloid - là một thuốc trừ sâu tự nhiên do cây họ cà tạo ra bảo vệ cây khỏi vi khuẩn, nấm, vi-rút và côn trùng. Glycoalkaloid hoạt động như vũ khí hóa học của thực vật, á hủy cấu trúc tế bào của động vật ăn phải chúng bằng cách can thiệp vào màng tế bào và hệ thần kinh.
Glycoalkaloid là chất độc thần kinh. Chúng ngăn chặn enzyme cholinesterase . Enzyme này chịu trách nhiệm phân hủy acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh và tế bào cơ. Khi enzyme quan trọng này bị chặn, acetylcholine có thể tích tụ và kích thích quá mức các tế bào cơ của động vật ăn thịt. Điều này có thể dẫn đến tê liệt, co giật, ngừng thở và tử vong. 

Tất cả các loại cà độc dược đều chứa nicotine là một chất độc glycoalkaloid, hoặc một trong những họ hàng hóa học gần gũi của nó: solanin trong khoai tây, tomatine trong cà chua, solasodine trong cà tím và alpha-solanine trong ớt chuông và ớt. Tất cả những loại này đều chứa chất ức chế acetylcholinesterase, chất này ngăn cản sự truyền xung thần kinh từ khớp thần kinh này sang khớp thần kinh khác bằng cách làm chậm quá trình sản xuất acetylcholinesterase.
Glycoalkaloid có trong toàn bộ cây họ cà nhưng tập trung nhiều ở lá, hoa, hạt và quả xanh chưa chín. Có rất nhiều trường hợp gia súc chết do ăn khoai tây sống, quả khoai tây và lá khoai tây. Và cũng có nhiều trường hợp người bị ngộ độc glycoalkaloid từ khoai tây, thường là do ăn khoai tây xanh hoặc khoai tây nảy mầm không được bảo quản đúng cách. Nhẹ con người có thể gặp các triệu chứng đường tiêu hóa, chẳng hạn như nôn mửa và tiêu chảy. Nhưng khi trúng độc ở liều cao hơn, có thể xảy ra các triệu chứng nghiêm trọng như sốt, huyết áp thấp, lú lẫn hay thậm chí là gây tử vong.
Không những thế trong cây họ cà còn chứa các chất có thể phá vỡ biểu mô ruột và có khả năng kích thích các tế bào mast trong niêm mạc ruột. Khi hoạt hóa tế bào mast là một cơ chế gây viêm dị ứng góp phần gây đau trong hội chứng ruột kích thích (IBS) và gây viêm ruột (IBD) (8). Nếu bạn có đường tiêu hóa khỏe mạnh , hầu hết glycoalkaloid sẽ không đi vào máu của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn ăn khoai tây mỗi ngày, nồng độ có thể tăng lên theo thời gian và tích tụ trong các mô và cơ quan của cơ thể, vì phải mất nhiều ngày để chúng được đào thải.
Các nghiên cứu trên người cho thấy liều lượng thấp tới 1 mg glycoalkaloid trên kg trọng lượng cơ thể có thể gây độc và liều lượng thấp tới 3 mg/kg có thể gây tử vong. Điều này có nghĩa là, nếu bạn nặng 68Kg, liều lượng thấp tới 68 mg có thể gây độc và liều lượng thấp tới 202 mg có thể gây tử vong. 

Tại sao cây họ cà được khuyên tránh ăn khi cơ thể mất quân bình?

Nếu bạn khỏe mạnh, , hệ thống đào thải độc tố hoạt động hiệu quả, cơ thể chúng ta có thể dễ dàng loại bỏ được các chất độc trong cây họ cà. Nên khi bạn ăn một ít sẽ không gây hại gì, đồng thời còn mang lại một số dưỡng chất tốt cho sức khỏe.
Tuy nhiên, khi cơ thể bị mất quân bình, sức khỏe suy yếu, cơ thể chúng ta đang tích tụ nhiều độc tố do lối sống ăn uống không lành mạnh trước đó. Nếu chúng ta tiêu thụ các cây họ cà thì chẳng khác nào đang đưa thêm độc vào cơ thể. Đặc biệt nguy hiểm cho những người mắc bệnh mãn tính, tiêu hóa, xương khớp và các bệnh dễ viêm hay bệnh tự miễn khác.
Vì thế khi nghiên cứu các thực phẩm nên ăn (câu số 5) và tránh ăn (câu số 3) trong quyển sách 33 câu hỏi đáp thực dưỡng, Lương y Trần Ngọc Tài, chuyên gia thực dưỡng quốc tế, các cây họ cà được lương y liệt vào nhóm thực phẩm nên tránh khi cơ thể mất quân bình. Đây cũng là lý do trong chế độ ăn thực dưỡng hiện đại, nhóm thực phẩm này được xem xét kỹ lưỡng và không khuyến khích sử dụng ở những người đang trong giai đoạn cải thiện sức khỏe.
Qua những thông tin trên, CLB100 cũng đã đưa ra nhiều thông tin hữu ích về cây họ cà độc đến mức nào? Dù chứa nhiều dưỡng chất quý giá, các hợp chất glycoalkaloid trong cây họ cà cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta khi cơ thể mất quân bình. Thay vì loại bỏ hoàn toàn, chúng ta nên sử dụng cây họ cà ở những thời điểm thích hợp để không mang hại cho cơ thể. Hãy để thực phẩm trở thành người bạn đồng hành, không phải gánh nặng của sức khỏe.
Xem thêm:
=> Ăn gì để sống lâu? Gợi ý 3 sách nấu ăn thực dưỡng hay nhất
=> Cách dùng mướp đắng giúp hỗ trợ bệnh tiểu đường hiệu quả
=> Cà phê thực dưỡng có gì đặc biệt? Tại sao ngày càng được yêu thích?