Tuyến giáp – một tuyến nhỏ nằm ở cổ nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Nó quyết định tốc độ chuyển hóa, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể, tâm trạng và nhiều chức năng quan trọng khác. Tuy nhiên, khi tuyến giáp gặp vấn đề, cơ thể sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề, dẫn đến suy giáp (thiểu giáp) hoặc cường giáp. Đây là 2 bệnh phổ biến nhất khi bị rối loạn tuyến giáp. 
Làm sao để phân biệt bệnh thiểu giáp và cường giáp?Hãy cùng theo dõi video để nghe Lương y Trần Ngọc Tài giải thích một cách khoa học, dễ hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hai căn bệnh tuyến giáp phổ biến này.

Bệnh thiểu giáp và cường giáp?

Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ, có vai trò tiết ra hormone T3 (Triiodothyronine) và T4 (Thyroxine) – giúp điều hòa chuyển hóa, nhiệt độ cơ thể, nhịp tim, tiêu hóa, tâm trạng và sự phát triển.

• Khi tuyến giáp tiết ra quá ít hormone → Suy giáp (thiểu giáp)
• Khi tuyến giáp tiết ra quá nhiều hormone → Cường giáp

Bệnh thiểu giáp

Định nghĩa:  Suy giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động kém, sản xuất không đủ hormone giáp để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
Nguyên nhân phổ biến:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto ( bệnh tự miễn phổ biến nhất).
• Thiếu iot (ở vùng núi, vùng sâu).
• Sau phẫu thuật cắt tuyến giáp, điều trị bằng iot phóng xạ.
• Dùng thuốc ảnh hưởng đến tuyến giáp (amiodarone, lithium,...)

Chẩn đoán:

• TSH tăng, T3/T4 giảm trong xét nghiệm máu.
• Siêu âm tuyến giáp nếu nghi ngờ tổn thương cấu trúc.

Điều trị:

• Uống hormone thay thế: Levothyroxine (Euthyrox, Levothyrox,...)
• Liều điều chỉnh theo chỉ số TSH định kỳ.
• Theo dõi lâu dài, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, người lớn tuổi.

Bệnh cường giáp

Định nghĩa: Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức hổmne, khiến chuyển hoá trong cơ thể diễn ra quá nhanh.
Nguyên nhân phổ biến:

• Bệnh Graves (basedow): Bệnh tự miễn phổ biến nhất gây cường giáp.
• Bướu giáp đa nhân độc (to nhiều nhân, hoạt động mạnh).
• Viêm tuyến giáp thoáng qua (sau sinh, nhiễm virus,..).

Triệu chứng:

• Hồi hộp, tim đạp nhanh
• Sụt cân dù ăn nhiều
• Rung tay, dễ cáu gắt, mất ngủ
• Ra mồ hôi nhiều, không chịu được nóng
• Tiêu chảy, kinh nguyệt ít hoặc mất
• Mắt lồi (trong bệnh Graves)
• Bướu cổ, cảm giác nghẹn ở cổ

Chẩn đoán:

• TSH giảm, T3/T4 tăng trong xét nghiệm máu.
• Siêu âm hoặc xạ hình tuyến giáp để xác định nguyên nhân.

Điều trị:

• Thuốc kháng giáp: Methimazole, carbimazole, PTU.
• Iot phóng xạ: phá huỷ tế bào tuyến giáp (cần cân nhắc với phụ nữ mang thai).
• Phẫu thuật (nếu bướu lớn, nghi ngờ ung thư, không đáp ứng điều trị).
• Trong thời gian đầu: Có thể dùng thuốc chẹn beta (propranolol) để giảm triệu chứng tim mạch.

So sánh nhanh suy giáp và cường giáp

Đặc điểm	Suy giáp	Cường giáp
Hormone T3/T4	Giảm	Tăng
TSH	Tăng	Giảm
Chuyển hoá	Chậm	Tăng
Thân Nhiệt	Thường lạnh	Dễ nóng
Cân nặng	Tăng	Giảm
Nhịp tim	Chậm	Nhanh
Tâm trạng	Dễ trầm cảm, mệt mỏi	Cáu gắt, lo âu
Da và tóc	Khô, dễ rụng	Mỏng, dễ gãy
Điều trị	Bổ sung hormone giáp	Kháng giáp, iot phóng xạ, phẩu thuật

Kết luận:
Suy giáp: Tuyến giáp “lười”, cơ thể chậm chạp 
-> Cần bổ sung hormone.
Cường giáp: Tuyến giáp “ quá năng động”, gây rối loạn chuyển hoá 
-> Cần giảm hoạt động tuyến giáp.
Cả suy giáp và cường giáp đều là những bệnh lý có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu không được kiểm soát đúng cách. Việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định giúp bạn sống khỏe mạnh, tránh được những biến chứng nguy hiểm.
Xem ngay video để nghe thêm lời giảng của Lương y Trần Ngọc Tài chia sẻ những lời khuyên hữu ích về cách kiểm soát bệnh tuyến giáp. Xem ngay để bảo vệ sức khỏe của chính bạn và những người thân yêu!