Chất xơ có vai trò phòng ngừa bệnh đái tháo đường, tim mạch, điều hòa năng lượng, chống béo phì, giảm mỡ máu, cải thiện chức năng đại tràng...
Đồng thời do chất xơ (chất xơ hòa tan) láng trơn bề mặt thành ruột nên tạo điều kiện cho khối phân lưu chuyển dễ dàng.
Chế độ ăn nghèo chất xơ dễ bị táo bón, viêm ruột thừa, trĩ, ung thư trực tràng, sỏi mật và suy mạch vành. Một chế độ ăn giàu chất xơ giúp đào thải nhanh, chống táo bón, phòng ngừa các nguy cơ trên.
Chất xơ được chia làm hai nhóm: tan và không tan được trong nước. Thức ăn nhiều xơ tuy không có giá trị dinh dưỡng cao nhưng rất cần thiết với cơ thể, ví dụ: chất xơ không tan giúp cho quá trình tiêu hóa làm tăng nhu động ruột, chống táo bón, tăng thải trừ chất độc...
Chất xơ tạo cảm giác no, giảm ham muốn thèm ăn nên không làm dư thừa năng lượng - giúp giảm cân, chống béo phì, ổn định pH của đường ruột...